Ove godine u fokusu su podzemne vode, a uz slogan „Učinimo nevidljivo vidljivim“ ističe se kolika je njihova važnost. Unatoč činjenici da ih ne vidimo, njihov je učinak vidljiv svugdje. Gotovo sve tekuće slatke vode svijeta su podzemne vode i osnova su snabdijevanje vodom za piće, za sistem odvodnje, poljoprivredu, industriju i ekosisteme.
Podzemne vode su važan dio hidrološkog ciklusa, jer dio padavina koje padnu na Zemlju pohranjuje se u obliku podzemne vode.
Bez podzemnih voda ne bi bilo moguće zdravo funkcioniranje i održivost ekosistema, poput močvara niti održavanje temeljnog toka rijeka. Podzemne vode u obalnim područjima osiguravaju stabilnost tla i sprečavaju prodor morske vode ispod kopna, a u vremenu sve učestalijih i ekstremnih klimatskih promjena njihova važnost postaje sve veća.
Uz pogoršanje klimatskih promjena, podzemne vode postajat će sve važnije. Moramo zaštititi podzemne vode od onečišćenja i koristiti ih održivo, uravnotežujući potrebe ljudi i planeta. Vitalna uloga podzemnih voda za sisteme vodosnabdijevanja i odvodnje, poljoprivredu, industriju i ekosisteme te prilagodba klimatskim promjenama mora biti odražena u stvaranju politika održivog razvoja.
Što se tiče akumulacije Modrac, jedan od veoma važnih faktora regulacije kvantiteta i kvaliteta voda slivnog područja su šume koje gravitiraju oko akumulacije. Veća šumovitost slivnog područja obezbjeđuje pogodan režim voda, što podrazumijeva sprječavanje naglog oticanja oborinskih voda i njihov negativni efekat (bujice i erozije zemljišta), zatim ravnomjerno napajanje podzemnih voda akumulacije i niz drugih pozitivnih uticaja (retenzija, mikroklima, izvorišta pitke vode i dr.).
Akumulacija Modrac služi prvenstveno za snabdijevanje stanovništva (grad Tuzla i Lukavac) i industrije vodom. Snabdijevanje stanovništva grada Tuzle pitkom vodom naročito je od značaja u ljetnim mjesecima (juli, avgust). Do sad su poduzete minimalne aktivnosti u vezi spriječavanja ispuštanja industrijskih otpadnih voda u akumulaciju i to većinom izradu investiciono – tehničke dokumentacije, odnosno, izradi studija izvodljivosti, elaborata, idejnih rješenja i dr. Primjerice, trend rasta unosa suspendovanog nanosa godišnje procjenjuje oko 300.000 m3 te ukupna količina suspendovanog nanosa u samoj akumulaciji Modrac iznosi oko 18 miliona m3. Prvi korak u sanaciji ovog problema bio bi rješavanje samog prečiščavanja sanitarno – fekalnih otpadnih voda za sva okolna naselja oko akumulacije Modrac, izgradnjom prstenaste kanalizacione mreže sa nekoliko malih postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda. Osim toga, svi privredni subjekti koji su izgrađeni u slivu akumulacije Modrac bi trebali pojedinačno riješiti pitanje prešičavanja otpadnih voda. Pored navedenog, potrebno je i uraditi investiciono – tehničku dokumentaciju čišćenja akumulacije Modrac, što bi bio preduslov za pokretanje određene aktivnosti uklanjanja nanosa iz akumulacije te uređenje obala. Ovo je izuzetno zahtjevan projekat i pristupanje istom bi se trebalo razdvojiti po fazama.
Ono što je potrebno jeste uraditi značajan doprinos smanjenju zagađenja zemljišta, podzemnih i površinskih voda, odnosno zagađenju akumulacije Modrac.
Za efektivno upravljanje zagađenjem akumulacije Modrac potrebno je uraditi slijedeće:
- definisati sve izvore zagađenja, odrediti količinu i vrstu zagađujućih tvari, odrediti postojeće negativne uticaje zagađujućih tvari na ekosistem jezera i njihov očekivani vijek uticaja.
- uraditi katastar zagađivača na slivnom području rijeke Spreče i jezera Modrac, javno objaviti izdate vodne i okolinske dozvole najvećim zagađivačima kao i jednom godišnje objaviti stepen ispunjenja obaveza proizašlih iz izdatih dozvola
- odrediti hemijski, biološki i ekološki status akumulacije Modrac shodno zahtjevima datim u Odluci o karakterizaciji površinskih i podzemnih voda, referentnim uslovima i parametrima za ocjenu stanja voda i monitoring voda (“Službene novine FBiH”, br. 1/14).
- odrediti koordinaciono tijelo na nivou općina koje koriste akumulaciju Modrac, nadležnih kantonalnih i federalnih ministarstava, nevladinih organizacija u cilju aplikacije na EU fondove u svrhu pisanja projekata i obezbjeđenja dodatnih sredstava u cilju zaštite akumulacije Modrac.
Unatoč vremenu u kojem živimo primjetno je da je ekološka svijest stanovništva koje je naseljeno u slivu akumulacije Modrac na vrlo niskom nivou te da je ostvaren neznatan napredak u proteklom vremenu na podizanju iste na viši nivo. Mislim da bi se trebalo intenzivno i konstantno raditi na rješavanju ovog problema; ukoliko bi se sprovela jedna faza čišćenja obale akumulacije Modrac i njeno uređenje, direktno bi se uticalo na stvaranje ekološke svijesti kod stanovništva te kod privrednih subjekata koji ugrožavaju samu akumulaciju ispuštanjem otpadnih voda. Na ovaj način bi se podigao ekološki moral i za nastavak rješavanja ovog problema i učinio nevidljive podzemne vode vidljivim.